Podstawowe zasady projektowania ogrodu

Projektowanie ogrodu zimą? Tak! To jeden z najlepszych terminów. W ogrodzie aktualnie nie ma zbyt wiele prac porządkowych, wieczory są długie i dysponujemy większą pulą czasu. Chyba większość z nas chciałaby mieć chociaż kawałek ogródka, w którym można się zrelaksować. Aby stworzyć harmonijną, miłą przestrzeń najlepiej ją zaplanować w przemyślany sposób. Jak to zrobić? Kiedy zacząć? W poniższym artykule dowiesz się więcej odnośnie podstawowych zasad projektowania ogrodów. Zaprojektuj, wysiej, wysadź i obserwuj jak Twoje rośliny #pieknierosna!

Krótka historia projektowania ogrodów

Zanim zaczniesz projektować swój ogród warto zapoznać się z historią skąd się wzięły projekty ogrodów, wrócić do korzeni i zrozumieć sens i istotę projektowania

Jak daleko sięga historia projektowania ogrodów? Czy wiesz, że pierwsze ogrody powstawały 10 000 – 4 000 lat p. n. e. w neolicie?! Czy to nie oznacza, że jest to sztuka znana i pogłębiana od setek lat, którą opłaca się poznać? Moim zdaniem to wyraz uznania dla roślin, sensu zakładania ogrodów. Od lat ludzie widzieli w roślinach potencjał, instynktownie “udomawiając” rośliny użytkowe, a z czasem ozdobne. Czuli, że warzywa i zioła mają moc, są cennym pokarmem, mają właściwości prozdrowotne i warto je uprawiać. Wraz z rozwojem cywilizacji ogrody rozwijały się, ludzie doceniali rośliny ozdobne, ich piękno i funkcje upiększające otoczenie. Ogrody spełniały od początku funkcje użytkowe i ozdobne. W zależności od potrzeb były miejscem medytacji, rozrywki, odpoczynku, a czasem były zwykłym warzywnikiem. Wracając do genezy-pierwsze ogrody pochodzą z okresu neolitu kiedy ludzie zmieniali tryb życia z osadniczego w koczowniczy. Było to naprawdę dawno temu! Taki tryb życia wymusił na nich hodowlę zwierząt oraz uprawę ziemi i roślin (głównie użytkowych jednak są również wzmianki o roślinach ozdobnych). Słyszałeś/aś kiedyś o Wiszących Ogrodach Semiramidy Babilonu? To jeden z 7 Cudów Świata, niezwykły projekt stworzony w 1000 r. p.n.e. przez starożytnych Persów a dokładniej przez króla Nabuchodonozora II dla swojej żony. Generalnie Antyk był okresem rozwoju nie tylko piśmiennictwa i architektury ale również właśnie ogrodnictwa. Początkowo zakładane dla rodzin królewskich przez Egipcjan i Persów, z czasem stały się ważnym elementem przestrzeni zwykłych obywateli. Ogród stawał się dla ludzi zieloną oazą spokoju. Starożytni (bogaci) Grecy i Rzymianie projektowali ogrody z mnóstwem zieleni, roślin kwitnących i owocowych. Ustawiali w nich rzeźby, chwalili się okazami kwiatów, organizowali przyjęcia. Po Antyku pojawił się okres średniowiecza, który trochę wygasił rozwój ogrodnictwa. Jednak później- w renesansie, baroku czy secesji styl zielonych przestrzeni bardzo dynamicznie się rozwijał. Greckie ogrody były podwaliną dla ogrodów klasztornych, dworskich, brytyjskich, francuskich. Warto zapoznać się również z ogrodami chińskimi (II w p.n.e.) i japońskimi (VI w p.n.e.).

Z czasem projektowanie ogrodów przekształciło się w formę nauki i sztuki, która przez lata ewoluowała. Ludzie z różnych poziomów społecznych chcieli mieć dostęp do zielonej przestrzeni i szukali tańszych sposobów aby go uzyskać. Projektowano ogrody przydomowe, mniejsze i niskobudżetowe. 

Aktualnie obserwuje się wzrost zainteresowania ogrodami, zarówno przydomowymi jak i rodzinnymi ogrodami działkowymi (ROD). Moda i trendy obowiązujące w projektowaniu ogrodów cały czas zmieniają się, tak jak jego funkcje. Jaki styl i zastosowanie ogrodu wybierzesz, zależy wyłącznie od Ciebie.

Co daje projekt?

Możesz zapytać po co mi projekt? Nie lepiej kupić to, co nam się podoba i po prostu posadzić? Otóż nie. Projekt pozwala Ci uniknąć chaosu w ogrodzie i porządkuje przestrzeń. Tworzy strefy, wyznacza linie, kształt rabat. Trzyma wszystko w ryzach i sprawia, że całe założenie jest spójne. Ogród staje się bardziej funkcjonalny, harmonijny, po prostu lepiej wygląda. Jeśli nie jesteś przekonany polecam doświadczyć tego na żywo i złożyć wizytę w ogrodzie zaprojektowanym oraz w tym nie. Gwarantuję, że poczujesz różnicę. Oczywiście nie każdego stać na projektanta lub po prostu nie chce go zatrudniać. Można spróbować samemu zaprojektować swoją przestrzeń. Poniżej przedstawię parę wskazówek jak to zrobić.

Od czego zacząć projektowanie ogrodu?

Przede wszystkim polecam Ci zapoznać się z fachową literaturą. Temat projektowania ogrodów jest bardzo szeroki i złożony. Jeśli właśnie zimą chcesz zacząć tworzyć wizję ogrodu to najlepszy termin ponieważ zazwyczaj mamy więcej czasu, wieczory są dłuższe więc można przeznaczyć je na czytanie książek i czasopism ogrodniczych. Rób notatki na bieżąco, spisuj swoje pomysły i inspiracje. Przyda Ci się do tego np. stylowy Notatnik Ogrodnika. Używając go będziesz mieć pewność, że masz wszystko w jednym miejscu. Pojedyncze kartki jak wiemy lubią się gubić. Przedstawię Ci jednak parę wskazówek, które w pigułce podpowiedzą Ci jak się zabrać do projektowania ogrodów.

Porada Eksperta: „Przede wszystkim pamiętaj, że to ma być Twój ogród, skrojony pod Twoje potrzeby. To Tobie ma być w nim wygodnie i przyjemnie. Nie rób nic na siłę. Na początku projektowania ważny jest umiar-im mniej tym lepiej, szczególnie przy doborze gatunków roślin i kolorów. Bardziej przejrzyście i harmonijnie wyglądają ogrody w stonowanych barwach i z mniejszą ilością gatunków. „

Przygotuj się do projektowania:

• Zainspiruj się, poszerz swoją wiedzę – najlepiej wypożycz lub kup książkę, czytaj artykuły, magazyny, czasopisma. Wiele inspiracji znajdziesz również w sieci. 
• Wybierz styl ogrodu: nowoczesny/naturalistyczny/wiejski/krajobrazowy/swobodny, nieformalny łączący różne style.
• Najlepiej jeśli ogród będzie przedłużeniem domu– będzie nawiązywał stylem i kolorystyką do jego wnętrza. Da to poczucie harmonii i ładu. 
• Wybierz kolorystykę, paletę barw, które chciałbyś mieć w ogrodzie. Pamiętaj, że ogród musi łączyć i współgrać ze stylem oraz kolorystyką domu. Komponując nasadzenia możesz użyć różnych połączeń kolorystycznych: stonowanych, intensywnych lub kontrastowych. Uniwersalnym połączeniem jest biel z zielenią. Ostatnio modny staje się ogród w kolorach szarości. Zastosowanie kolorów ciepłych daje efekt zbliżenia, natomiast zimnych oddalenia. Również warto zagłębić temat doboru barw, przyda się to nie tylko podczas projektowania ogrodów ale również w innych dziedzinach życia. 
• Narysuj plan (rzut z góry)  swojej działki w skali, najlepiej 1:100 (1cm na mapie = 100cm w rzeczywistości). Jeśli nie masz mapki to zmierz granice, zwymiaruj istniejące budynki, nanieś ścieżki itd.
• Zaznacz na planie orientację działki względem stron świata oraz jakie jest w nim stanowisko: słoneczne/półcieniste/cieniste
• Przemyśl jaką funkcję ma pełnić ogród-czy ma być rekreacyjna, ozdobna, użytkowa itd i podziel wg tego przestrzeń ogrodu, wyznacz strefy (tzn. wyznacz taras, trawnik, miejsce na rabaty kwietne, warzywnik, ziołowe grządki, miejsce na grilla itd.)
• Zastanów się ile czasu możesz poświęcić na pielęgnację ogrodu, czy ma być to przestrzeń dla hobbysty czy leniucha, który nie ma czasu i ochoty na zbyt wiele prac ogrodniczych.
• Zastanów się co chcesz zasłonić a co wyeksponować w swoim ogrodzie (np. może za płotem sąsiad ma ładne drzewa, których nie warto zasłaniać?)
• Wyznacz ścieżki, najlepiej w prostych, płynnych liniach. Pamiętaj, że oprócz efektu wizualnego ogród ma być funkcjonalny i wygodny.

  

Wybór roślin

Bardzo ważny punkt projektowania ogrodu. Po podzieleniu przestrzeni-najważniejszy. Nie jest to łatwa sztuka ale mamy parę wskazówek:

• Wybór roślin uzależnij od warunków panujących w Twoim ogrodzie -poziomu nasłonecznienia (np. jeśli stanowisko jest słoneczne to wybierz rośliny, które dobre czują się w takich warunkach itp.) oraz rodzaju gleby (piaszczysta, gliniasta, przepuszczalna)- zmierz pH gleby (większość roślin preferuje odczyn lekko kwaśny lub obojętny czyli pH 6-7).
• Zwróć uwagę na sezonowość roślin. Zastanów się czy chcesz postawić na rośliny jednoroczne, które trzeba wysiewać co roku (jednak dające szybko efekt) czy mniej wymagające wieloletnie, które siejemy raz i przez wiele sezonów kwitną. Do wyboru masz również rośliny dwuletnie. 
• Pomyśl się czy są jakieś rośliny, które chciałbyś mieć w swoim ogrodzie? Może widziałeś u kogoś pięknie kwitnące rośliny ozdobne albo któreś z roślin przywołują dobre wspomnienia? Np. u babci zawsze rosły malwy i maliny, więc chciałbym mieć je u siebie. Podejdź do tematu trochę sentymentalnie, romantycznie, a ogród nabierze duchowego wymiaru. 
• Zaplanuj ogród na cały sezon. Dobierz rośliny kwitnące w różnych miesiącach tak, aby ogród wyglądał atrakcyjnie o każdej porze roku. 
• Na początek warto wybrać kilkanaście podstawowych gatunków roślin aby nie przeładować ogrodu – zbyt wiele gatunków stworzy bałagan i chaos, najlepiej sadzić/siać po parę roślin z jednego gatunku!

Na naszym e-sklepie znajdziesz spis roślin, warzyw, ziół i roślin ozdobnych, które możesz wysiać w swoim ogrodzie. Polecam przejrzeć tą listę, może akurat się nią zainspirujesz!

Nie wiesz jakie gatunki ze sobą zestawić? W takim razie polecam nasze Kolekcje Nasion-specjalnie wyselekcjonowane gatunki i odmiany roślin pasujących do siebie. Np. Kolekcja Wiejski Ogród to zbiór 5 gatunków roślin ozdobnych w stylu wiejskim, dopasowanych do siebie pod względem kolorystycznym i uprawowym. Kolekcja Polska Grządka  to z kolei podstawowe gatunki warzyw, które każdy chciałby mieć w swoim ogródku. Jest to pewnego rodzaju ściąga, nie musisz już wybierać gatunków tylko zakupić kolekcję nasion. W tej serii występują również inne ciekawe zestawy np. Kolekcja Roślin miododajnych , Kolekcja Kwiatów Ciętych, Kolekcja Ziołowy relaks , Kolekcja Pomidorów.
Możesz wykorzystać je w swoich projektach ogrodów.

Podpowiedzią mogą być również nasze specjalnie utworzone Kompozycje kolorystyczne pt. „Harmonia Barw” – są to jednobarwne kompozycje z różnych gatunków roślin ozdobnych, np. niebieska , biała, fioletowa. 

W tej serii posiadamy także inne ciekawe propozycje, np. „Ogród Polski” z typowymi dla polskich ogródków roślinami ozdobnymi oraz o podobnej koncepcji  „Ogród Angielski”. Dzięki tym gotowym rozwiązaniom uzyskasz harmonijne nasadzenia w Twoim ogrodzie! Nie musisz już wybierać gatunków, zaoszczędzi Ci to sporo czasu.

Rozmieszczenie roślin na planie

• Zrób sobie listę roślin, ponumeruj je. Nanosząc rośliny na plan rysuj je za pomocą kółek. Dostosuj wielkość do skali! (np. jeśli dana roślina zajmuje 1m szerokości jako dorosła forma to narysuj kółko o średnicy 1cm–mówię tu o skali 1:100).
• Pamiętaj o umiarze! Częstym błędem jest zbyt gęste rozmieszczenie roślin. Pamiętaj, że rośliny się rozrosną i osiągają większe rozmiary. Szkoda Twojej pracy i pieniędzy, kupisz więcej roślin, które później i tak będziesz musiał wykopać. 
• Tak zaprojektuj roślinność aby układała się piętrowo-najniżej trawnik, później rośliny jednoroczne, wieloletnie krzewy, na końcu najwyższe drzewa. 
• Szkicuj, rysuj, nie bój się próbować i używać kolorowych kredek lub pisaków. Najlepiej jak skserujesz sobie swój rzut ogrodu w paru kopiach. Na pewno prób i wizji będzie więcej więc na pewno Ci się to przyda.
• Zacznij od rozmieszczania drzew, następie krzewów, bylin, pnączy, następnie roślin jednorocznych (czyli od największych do najmniejszych roślin).
• Stosuj zasadę powtarzalności i rytmu – jeśli zastosujesz gdzieś lawendę to w innej części ogrodu warto ją powtórzyć.
• Projektując rabaty również stosuj proste, płynne linie, korony roślin niech się przenikają.
• Jeśli na terenie ogrodu istnieją jakieś drzewa, krzewy spróbuj je zostawić-szkoda wycinać stare, duże okazy, uszanuj otaczającą Cię przyrodę.
• Nie umieszczaj żadnej rośliny na środku terenu-zamknie to przestrzeń.
• Możesz spróbować rozrysować sobie swój projekt na ziemi w ogrodzie-nie chodzi tu o pojedyncze rośliny ale o wyznaczenie ścieżek, rabat, tarasu itd.

Zbiór porad

Dla podsumowania parę porad, które ułatwią Ci projektowanie ogrodu. 

-Aby uniknąć chaosu zaplanuj rabaty i nasadzenia- trzymaj się wybranej kolorystyki i stylu.

–Mniej znaczy więcej! Zachowaj umiar w wyborze gatunków! Raczej sadź je w grupie niż pojedynczo.

–Tworząc tło z zielono-niebieskich liści powiększysz optycznie ogród przez co nabierze on przestrzeni.

-Jeśli nie możesz zdecydować się na kolor wybierz uniwersalne zestawienie bieli z różnymi odcieniami zieleni-zawsze wygląda to elegancko.

–Nie stosuj na siłę trawnika! Tam gdzie nie ma pomysłu często pojawia się trawnik. W miejscach zacienionych, wąskich nie ma sensu go stosować-będzie ciężko go pielęgnować i gorzej będzie rósł. 

–Dobry grunt to podstawa. Przed sadzeniem i wysiewaniem roślin przygotuj dobrze podłoże. Jeśli jest taka potrzeba to wymień ziemię na bardziej żyzną. 

–Pamiętaj o wyborze gatunków roślin dostosowanych do istniejących warunków (unikniesz rozczarowań i strat -źle dobrane gatunki nie przeżyją, uschną!).

-Przy projektowaniu zachowaj proporcje przestrzeni pustych i wypełnionych roślinami. Powinny się one równoważyć.

–Nie bój się używać wysokich roślin (drzew, krzewów)! 

-Unikaj oklepanego schematu: tuje wzdłuż ogrodzenia, pośrodku trawnik i gdzieniegdzie pojedyncze rośliny ozdobne. Raz, że tworzysz w ten sposób wyspę ciepła to dwa, taka przestrzeń nie wygląda atrakcyjnie! Jest naprawdę wiele ciekawych i równie wytrzymałych roślin co tuje. 

-Nie bój się dzielenia przestrzeni na ogrodowe wnętrza.

–Pamiętaj o miejscu do przechowywania! Zastanów się, czy wystarczy mały domek, czy może lepiej garaż?

-Ogród ma być przede wszystkim wygodny i ergonomiczny. Unikaj projektowania zbyt wąskich ścieżek, zbyt małego tarasu, wąskiego podjazdu.

–Zakup wcześniej nasiona, zaplanuj wysiewy razem z naszym kalendarium (link).

Polecam również skrzyneczkę na nasiona aby mieć je w jednym miejscu (link)

–Przejrzyj swoje narzędzia, akcesoria ogrodnicze, napraw je lub zakup nowe, wybierz rękawiczki ogrodnicze (link)

Dużo tego prawda? Jednak nie zrażaj się! Stworzenie projektu i samodzielne założenie go jest żmudne, wymaga wiele pracy i wielu prób ale jest to możliwe. Jeśli lubisz ambitne wyzwania to na pewno projektowanie ogrodów Ci się spodoba. Pamiętaj też, że kto pyta nie błądzi! Może wokół Ciebie masz osoby, które znają się na ogrodnictwie? Warto też słuchać starszego pokolenia i czerpać wiedzę praktyczną od babć i dziadków.

Zaplanuj swój ogród i obserwuj jak Twoje rośliny #pieknierosna!

Trzymam kciuki i życzę powodzenia!